Impresjonizm, czyli kierunek rozwijający się równolegle do symbolizmu, lecz stojący w opozycji do niego jeżeli chodzi o program i tematykę, był widoczny szczególnie w malarstwie i rzeźbie. Zapoczątkowany był w latach 60′ we Francji, przez artystów związanych z trzema akademiami paryskimi – Atelier Gleyère, Académie Suisse i nade wszystko – Ecole des Beaux Arts. Wśród prekursorów kierunku wymienić można Camille Pissarro, Pierre-Augusto Renoir czy Edgara Degasa.
Termin „impresjonizm” nie był nowy lecz w odniesieniu do sztuki zaczęto go używać dopiero w latach 70′ XIX wieku. Kierunek ten dążył, w przeciwieństwie do symbolizmu, do ukazywania natury bardzo bliskiej rzeczywistości. Malowane sceny były niejako odzwierciedleniem tego co widział w danym momencie artysta. Dzieło impresjonistyczne można porównać, w dużym uproszczeniu, do fotografii – podobnie jak ona miało odzwierciedlać ulotną chwilę, było próbą jej złapania i uwiecznienia. W dobie pierwszego w historii kryzysu i upadku akademii zarówno naukowych jak i artystycznych, impresjoniści jako artyści bardzo dobrze wykształceni, próbowali podnieść ich prestiż. Dlatego też trzymali się sztywno swojego programu oraz hierarchii akademickiej.
Istotna dla impresjonistów była opublikowana kilkadziesiąt lat wcześniej książka: „O prawie kontrastu symultanicznego kolorów” Eugene’a Chevreula. Teorie w niej zawarte stały się dla impresjonistów podręcznikiem nakładania barw, używania czystych i niezmieszanych pigmentów aby uzyskać maksymalną jasność.
Głównymi przedstawicielami nurtu we Francji byli Claude Monet, Edgar Degas, Auguste Renoir oraz Gustave Caillebotte. Z Francji impresjonizm przeniósł się do innych krajów europejskich – Niemiec, gdzie działali Lovis Corinth, Max Liebermann, Max Slevogt, Rosji (Konstantin Korowin, Walentin Sierow), Stanów Zjednoczonych, gdzie nowojorskie wernisaże zdobywały coraz większe uznanie, powoli urastając do rangi światowych. W USA działali Mary Cassatt, Childe Hassam. Również w Polsce impresjonizm zyskał swoich zwolenników, do których należeli: Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński.
Łodzie w porcie w Concarneau – Władysław Pankiewicz
Dzieci w ogrodzie - Władysław Podkowiński