Nasze rozważania na temat stylów w sztuce rozpoczniemy od XII wieku. Można zastanawiać się, dlaczego tak późno. Mianowicie przed XII wiekiem ludzkość również zajmowała się wyrabianiem dzieł sztuki, czy choćby ozdabianiem przedmiotów użytkowych natomiast dopiero od tego okresu można mówić o pewnego rodzaju uniwersalizmie kulturowym i wyrazistym stylu w Europie.
Pierwszy ze stylów o którym wspomnimy to oczywiście gotyk. Powstał on w XII wieku we Francji (choć Anglosascy badacze twierdzą, że w Brytanii). Okres jego trwania jest różny i zależy od kraju, najwcześniej skończył się we Włoszech (połowa XV w), najpóźniej na wschodzie Europy, w tym w Polsce – końcówka XVI wieku.
Gotyk był pierwszym tak wyrazistym i wysoce dekoracyjnym stylem. Uwypuklał charakterystyczny dla siebie okres w historii – czas siły chrześcijaństwa, które już nigdy później nie było tak jednolite i mocne. Jego strzelistość oddawać miała chęć przybliżenia się do Boga. Każdy właściwie wytwór tego okresu miał sławić Stwórcę. Tematyka oscylowała prawie wyłącznie wokół Nowego Testamentu. Do najczęściej używanych motywów należały maswerki, pinakle, ostrołuki, arkadowanie, trójliście i rozety.
Maswerk
Strzeliste wieżyczki mediolańskiego kościoła, czyli inaczej pinakle
Ostrołuk – wejście do kolegiaty we Fromborku
Arkady
Trójliść, schemat
Rozeta – witraż w katedrze Notre Dame
Typowy przykład sztuki gotyckiej – ołtarz mistrza Pawła (ucznia Wita Stwosza) w kościele w Lewoczy (Słowacja). Na fotografii widzimy charakterystyczne dla stylu „wyciągnięte”, spiczaste zwieńczenia. Tematyka ściśle sakralna, duża ilość delikatnych, lekkich zdobień nadających dziełu charakter wznoszenia się ku górze. Postacie ludzkie nienaturalnie sztywne – co spowodowane jest nikłą wiedzą o anatomii człowieka ówczesnych artystów. Nad ołtarzem sklepienie krzyżowo – żebrowe, w oknach witraże, wykończone ostrołukami oraz rozetami.
Witraże w jednym z okien katedry Notre Dame, charakterystyczne rozety oraz ostrołuki, nadające całej konstrukcji wrażenie monumentalności i wznoszenia się.
Na powyższej fotografii rzeźby Madonny z dzieciątkiem postacie są sztywne i pozbawione emocji, kończyny wydłużone i nienaturalne. Proporcje ciała zaś bardzo zachwiane (za długie palce, stopy, dłonie).
