Powstanie surrealizmu jest ściśle związane z dadaizmem. Ruch ten zaczął kształtować się w 1919 roku, w tym samym w którym powstało czasopismo Littérature, założone przez człowieka który później był głównym przedstawicielem tegoż kierunku – André Bretona. Był on jednocześnie autorem napisanego w 1924 roku „Manifestu surrealistycznego”. Dzieło to powstało gdy Breton odczuł niedosyt w stosunku do dadaizmu, który według niego skończył się. Poza tym inspiracje surrealiści czerpali także z malarstwa Hieronima Boscha.
André Breton
Sam termin „surrealizm” został wymyślony i użyty przez Guillaume’a Apollinaire’a w 1917 roku. Pierwsza grupa artystyczna tworząca w tym stylu powstała w 1922 roku (należeli do niej Paul Eluard i Benjamin Péret), zaś ich pierwsza wystawa odbyła się w 1925 roku.
André Breton
Głównym założeniem surrealizmu jest „wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej”. Styl ten nazywany jest również „snem na jawie”. To, co znajduje się pod tymi dwoma hasłami łatwo zaobserwować i zrozumieć patrząc na malarstwo przedstawicieli gatunku. Już wielcy poprzednicy – czyli dadaiści sprzeciwiali się wszystkim dotychczasowym konwencjom i standardom, surrealizm nie tylko kontynuował bunt, ale i zradykalizował go, w sposób bezkompromisowy negując wszystko co tylko daje się odrzucić.
Salwador Dali - "Trwałość pamięci"
Od samego początku ruch był wspierany przez czasopisma: La Révolution Surréaliste, Le Surréalisme au Service de la Révolution, Minotaure (ten ostatni w latach 1933-1938). W 1929 roku Breton napisał także Drugi manifest surrealizmu. Artyści surrealistyczni mieli lewicowe poglądy, wielu z nich angażowało się w działalność polityczną po stronie komunistycznej. Byli przeciwnikami militaryzmu, przemocy (oraz uosobieniem tychże – faszyzmowi) oraz przeciwko nowoczesności, technologii i kryzysu z tym związanego. Wyzwoleniem z tej fatalnej dla ludzkości sytuacji miało być zwrócenie do podświadomości i czerpanie energii z ukrytych tam pokładów. Podstawowym hasłem głoszonym przez surrealistów była wolność – „Tylko słowo wolność potrafi mnie jeszcze porwać. Sądzę, że to słowo mogłoby bez końca podniecać stary fanatyzm ludzki” jak napisał w manifeście Breton.
Salvador Dali – „Płonąca żyrafa”
Ruch surrealistyczny był współtworzony przez takich artystów jak Tristan Tzara, Salvador Dali, Antonin Artaud, Pierre Reverdy i wielu innych. Grupy surrealistów działały przede wszystkim we Francji, aczkolwiek swoich przedstawicieli znalazły także w Belgii, Wielkiej Brytanii i Czechosłowacji. W Polsce nie znalazł on swoich przedstawicieli w malarstwie, jedynie w poezji Adama Ważyka, Jana Brzękowskiego i Aleksandra Wata można odnaleźć elementy tegoż stylu.
Pierwsza strona czasopisma La Révolution Surréaliste
